«Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον. Όποιος ελέγχει το παρόν ελέγχει το παρελθόν», έγραφε ο Τζορτζ Οργουελ στο «1984», κωδικοποιώντας μια πρακτική που κάθε εξουσιαστικός μηχανισμός εφαρμόζει, για να ελέγξει την Ιστορία, άρα και τη μνήμη και την ταυτότητα των ανθρώπων. Ετσι, εντελώς δειγματοληπτικά, να πούμε για ονόματα αρχαίων βασιλέων που αποξέονται από τους τοίχους των ναών μετά από διαταγή του νέου Φαραώ ο οποίος ανέτρεψε τον παλιό… Για πρόσωπα του στενού κομματικού πυρήνα που έπεσαν σε δυσμένεια και εξαφανίζονται αίφνης από παλιές κοινές φωτογραφίες με τον Πατερούλη… Ή, για δυτικούς πρωθυπουργούς και τις μουσαντέ εκθέσεις τους, όπου βεβαιώνουν ψευδώς πως κάποια (πετρελαιοπαραγωγά…) κράτη διαθέτουν χημικό και βιολογικό οπλισμό μαζικής καταστροφής, ώστε να δικαιολογηθεί η εισβολή σ’ αυτά.
Σε κάθε περίπτωση, και τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών φυσικά, τα πραγματικά γεγονότα έχουν απαλειφθεί ή/και διαστρεβλωθεί, δηλαδή έχουν περάσει από χαλκείο, έχουν χαλκευτεί. Η αρχαία λέξη «χαλκείο», σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, σημαίνει κυριολεκτικά το εργαστήριο του χαλκουργού, το χαλκευτήριο, ή, στη λαϊκή γλώσσα, το χαλκωματάδικο, το μπακιρτζίδικο. Μεταφορικά όμως, χαλκείο είναι ο «χώρος όπου επινοούνται και εξυφαίνονται συνωμοσίες, σκευωρίες», καταλήγει το Λεξικό, δίνοντας ως παράδειγμα το «χαλκείο ψευδών ειδήσεων».
Στο χαλκείο λοιπόν γίνεται η χάλκευση, η κατεργασία του χαλκού, που σημαίνει, μεταφορικά, και τη δημιουργία, τη μορφοποίηση. Λέμε, εννοώντας το θετικά, «μορφοποίηση συνειδήσεων». Ομως υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά της λέξης, η κακόσημη: χάλκευση είναι και η κατασκευή ψεύτικων κατηγοριών, η δημιουργία σκευωριών. Συνώνυμα: δολοπλοκία, μηχανορραφία!
Τέτοιο νοηματικό εύρος είναι λογικό να έχουμε, αν σκεφτούμε τη ρίζα όλων αυτών των όρων, που είναι βέβαια ο χαλκός. Αυτό το χρυσοκόκκινο ελατό, όλκιμο και ευκατέργαστο στοιχείο ήταν το πρώτο μέταλλο που πρωτοέπιασε ο Ανθρωπος, για να φτιάξει απ’ αυτό ό,τι του χρειαζόταν: εργαλεία, σκεύη, και βέβαια όπλα, από πολύ παλιά: η Εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα ξεκίνησε πριν από το 3.000 π.Χ. Η λέξη «χαλκός» είναι πανάρχαια. Οι μυκηναίοι τον έλεγαν «ka-ko», αλλά η ετυμολογία είναι αβέβαιη – πιθανώς, λέει το Λεξικό, ο όρος να είναι δάνειο από γλώσσα της Εγγύς Ανατολής μέσω της Κύπρου, όπου υπήρχαν ορυχεία χαλκού. Απ’ όπου και να προέρχεται όμως η λέξη, έχει προσφέρει στη γλώσσα κάποιες κορυφαίες λέξεις, όπως ο «χαλκέντερος», ο ακαταπόνητος, σαν να έχει χάλκινα έντερα, ο «χαλκάς», το δαχτυλίδι, που είναι αντιδάνειο από τα τουρκιά («halka» > «χαλκός») και η «χαλκομανία», κυριολεκτικά η λιθογραφημένη εικόνα πάνω σε λεπτή μεμβράνη, που μπορεί να μεταφερθεί σε κάθε λεία επιφάνεια. Αυτή η υπέροχη λέξη, από το ιταλικό «calcomania», μόνο παρετυμολογική σχέση έχει με τον «χαλκό», καθώς προέρχεται από το «calco» (αντιγράφω) + «mania», δηλαδή το «πάθος για ξεπατικωμένες εικόνες»!
Φαίνεται πως η Ανθρωπότητα δεν βγήκε ποτέ από την Εποχή του Χαλκού – μόνο που σήμερα τη λέμε Εποχή των Χαλκείων. Ας μιλήσουμε λοιπόν επιτέλους και για κάποια Καθεστώτα, που την έχουν ψωνίσει τόσο πολύ, μετά τη διπλή αναβάπτισή τους στη λαϊκή ετυμηγορία, ώστε έχουν το θράσος να χαλκεύσουν καταγεγραμμένες συνομιλίες, δηλαδή να ελέγξουν το παρελθόν, όπως έλεγε ο Οργουελ. Γιατί; Για να συγκαλύψουν τις ευθύνες τους, παρουσιάζοντας τις τρομακτικές εκατόμβες ως τραγικά ανθρώπινα λάθη και όχι ως κρατικά εγκλήματα. Που μόνο τέτοια είναι.
Κατά την el.wikipedia.org, τα Χαλκεία (πρώην Εργάνεια), αρχαία εορτή των Αθηναίων, γιορτάζονταν την τελευταία μέρα του μήνα Πυανεψιώνος αρχικά απ’ όλο τον αθηναϊκό λαό προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, της λεγόμενης «Εργάνης», και για τον λόγο αυτό η ίδια εορτή λεγόταν και «Αθήναια» ή «Πάνδημος εορτή». Αργότερα (4ος αιώνας π.Χ.) τα Χαλκεία εορτάζονταν μόνο από τους χειρώνακτες και ειδικότερα από τους χαλκέους (τους σιδηρουργούς) προς τιμήν του θεού Ηφαίστου, και εξ αυτού επικράτησε το όνομα Χαλκεία.
(Φωτό: Commons.wikimedia.org «Το σιδηρουργείου του Ηφαίστου», έργο του Ντιέγκο Βελάσκεθ)
[ΠΗΓΗ: https://www.efsyn.gr/, 7/4/2024]