Γεωθερμία, μια νέα πηγή με ευρύ φάσμα ανάπτυξης

H ανάπτυξη της γεωθερμίας αποτελεί βασική προτεραιότητα της xώρας στο πλαίσιο των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Σύμφωνα με την πρόταση που παρουσιάστηκε πρόσφατα για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ, προβλέπεται εγκατεστημένη ισχύς της τάξεως των 800 MW από «άλλες ΑΠΕ» (πλην φωτοβολταϊκών, αιολικών και υδροηλεκτρικών σταθμών) έως το 2030, διατύπωση που περιλαμβάνει και τη γεωθερμία. Για το 2050, δε, ο πήχης ανεβαίνει στα 2,6 GW.
Αναμφίβολα βρισκόμαστε μπροστά σε μία ενεργειακή πρόκληση και η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) καλείται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Ο ρόλος των γεωλόγων μετεξελίσσεται, με το βάρος να πέφτει στο πώς θα συμβάλουν καταλυτικά στον εντοπισμό, την οριοθέτηση και την αξιοποίηση γεωθερμικών πεδίων που θα μπορέσουν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της γεωθερμικής ενέργειας στη χώρα μας.
Η ΕΑΓΜΕ απέστειλε πρόσφατα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εμπεριστατωμένη τεχνική έκθεση με υπάρχοντα δεδομένα επιστημονικών ερευνών για τις περιοχές του ελλαδικού χώρου που θεωρούνται ευνοϊκές για τον εντοπισμό ρευστών μέσης – υψηλής ενθαλπίας (>100oC) και πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να εισέλθουν σε διαγωνιστική διαδικασία για έρευνα και εκμετάλλευση. Πρόκειται για εννέα περιοχές ανά την επικράτεια, διαφορετικών δυναμικοτήτων και προοπτικών, με τις πλέον υποσχόμενες να εντοπίζονται στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στη Θράκη, στον Νέστο και στην περιοχή του Στρυμόνα.
Την ίδια στιγμή, με πρόσφατη απόφαση του υπουργού ΠΕΝ «ενεργοποιήθηκε» το θεσμικό πλαίσιο για την αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αφού καθορίστηκε η διαδικασία μίσθωσης των δικαιωμάτων έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης γεωθερμικών πεδίων εθνικού ενδιαφέροντος.
Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση των πεδίων αυτών για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το επόμενο βήμα θα είναι η αποσαφήνιση της διαδικασίας για τα πεδία τοπικού ενδιαφέροντος, με θερμοκρασίες μέχρι 90oC, και η διερεύνηση καλών διεθνών πρακτικών και θέσπισης ειδικών κινήτρων για την ανάπτυξη της γεωθερμίας. Επομένως το επόμενο διάστημα αναμένεται να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για έρευνα και μελλοντική εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων εθνικού ενδιαφέροντος ανά την Ελλάδα, με κύρια έμφαση στις περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, όπου και εντοπίζονται οι πλέον υποσχόμενες περιοχές βάσει των υφιστάμενων διαθέσιμων στοιχείων.
Για την οριοθέτηση θα ληφθεί υπόψη, μεταξύ άλλων, το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώνεται στην αγορά. Σημειώνεται δε ότι η γεωθερμική ενέργεια, ενώ περιλαμβάνεται στις ΑΠΕ, αποτελεί ενέργεια βάσης, κάτι που την ξεχωρίζει από την αιολική και την ηλιακή ενέργεια που χαρακτηρίζονται από στοχαστικότητα. Καθώς ο κόσμος αναζητά βιώσιμες ενεργειακές λύσεις, η διερεύνηση του γεωθερμικού δυναμικού συνιστά αυτονόητη κίνηση για χώρες που διαθέτουν τις απαραίτητες ευνοϊκές γεωλογικές συνθήκες, όπως η Ελλάδα.
Πράγματι, η Ελλάδα διαθέτει πλούσιους γεωθερμικούς πόρους, με σημαντικά πεδία υψηλής ενθαλπίας στα νησιά του ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου και αντίστοιχα γεωθερμικά πεδία χαμηλής ενθαλπίας, τα οποία εντοπίζονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα (Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) και το Ανατολικό Αιγαίο (ιδίως σε Λέσβο και Χίο). Αυτό σημαίνει επομένως ότι η χρήση της γεωθερμικής θερμότητας στην Ελλάδα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ικανοποίηση μεγάλου μέρους της ενεργειακής ζήτησης στις περιοχές όπου υπάρχουν τέτοιοι πόροι.
Μεγάλο στοίχημα λοιπόν για όλους εμάς εδώ στην ΕΑΓΜΕ, εναρμονισμένοι και στις επιταγές των καιρών, αποτελεί η εκπόνηση και η υλοποίηση στοχευμένων δράσεων που θα αξιολογήσουν περιοχές της ελληνικής επικράτειας, με ταυτόχρονες δράσεις για τον εντοπισμό νέων γεωθερμικών πεδίων και περιοχών γεωθερμικού ενδιαφέροντος, καθώς και την εντατικοποίηση της παρακολούθησης των υπαρχόντων γεωθερμικών πεδίων της χώρας.
Η γεωθερμία μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μια σταθερή πηγή καθαρής ενέργειας, με πολλαπλά οφέλη για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Θα συμβάλει στη μείωση του ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τον αγροτικό τομέα έως τον ιαματικό τουρισμό. Θα συμβάλει, επίσης, στην επίτευξη των εθνικών κλιματικών στόχων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η ανάπτυξη της γεωθερμίας μπορεί να συντελέσει καταλυτικά στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, τη διεύρυνση του ενεργειακού μίγματος, την εξοικονόμηση ενέργειας, τον περιορισμό της εξάρτησης της χώρας μας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την προώθηση των ΑΠΕ.
Πέρα από κάθε αμφιβολία, αυτό είναι το περιβαλλοντικό και ενεργειακό στίγμα για την επόμενη μέρα, στο οποίο η ΕΑΓΜΕ του αύριο αποτελεί τον πλέον αξιόπιστο επιστημονικό οργανισμό με καταλυτική συμβολή στον εθνικό σχεδιασμό για την Ενέργεια και το Κλίμα.

(Φωτό: Αποθέσεις αλάτων από την επιφανειακή απορροή της θερμής πηγής -Θέρμες Ξάνθης, από https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8806025)

[ΠΗΓΗ: https://energypress.gr/, του Διονύσιου Γκούτη, Γ. Διευθυντή της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.), από «Ναυτεμπορική, 20/4/2023]