Δύσκολη είναι η εξίσωση της ενεργειακής μετάβασης μέσω της διεύρυνσης της χρήσης των εναλλακτικών πηγών ενέργειας και της εξόρυξης των κρίσιμων μετάλλων για την κατασκευή και τη λειτουργία τους – Ένας κόσμος μηδενικού άνθρακα στα μέσα του αιώνα απαιτεί έξι φορές αύξηση στην παραγωγή αυτών των κρίσιμων ορυκτών.
Όπως τονίζουν στελέχη του μεταλλευτικού κλάδου, «πάρα πολλοί, δυστυχώς, τεχνοκράτες και πολιτικοί, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αγνοούντο γεγονός ότι η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνεπάγεται ταυτόχρονα και μια επιχείρηση μεγάλης έντασης. χρόνου και κόστους εξόρυξης και χρήσης κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών που φυσικά δεν γίνεται χωρίς περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα». Το γεγονός αυτό καθιστά τις τρέχουσες πολιτικές ανεπαρκείς ειδικά εν μέσω της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και επαληθεύει όλους εκείνους που ζητούν επανασχεδιασμό του πλάνου της ενεργειακής μετάβασης, με μετάθεση των χρονικών ορίων.
Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση του Κώστα Παπαβασιλείου, ομότιμου καθηγητή στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ιου Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο δελτίο ενημέρωσης του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, πως «η φύση μπορεί να μας δίνει την ηλιακή ακτινοβολία και τον άνεμο παρέχοντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά οι διαδρομές μέσω των οποίων διοχετεύεται η ηλεκτρική ενέργεια χρειάζονται π.χ. χαλκό και πολλές άλλες κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες. Οι ανεμογεννήτριες π.χ. χρειάζονται μαγνήτες μαγγανίου, πλατίνας και σπάνιων γαιών, οι μπαταρίες EV κατασκευάζονται με λίθιο, κοβάλτιο και νικέλιο. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), ένας κόσμος μηδενικού άνθρακα στα μέσα του αιώνα απαιτεί έξι φορές αύξηση στην παραγωγή αυτών των κρίσιμων ορυκτών τουλάχιστον έως το 2030».
Προς επίρρωσιν όλων αυτών, η πρόσφατη έκθεση της Filch Ratings για την αξιολόγηση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής σε διάφορους τομείς, που απεικονίζει με σαφήνεια πόσο κεντρικά είναι τα μέταλλα και η εξόρυξη στον εκμηδενισμό των εκπομπών άνθρακα, σύμφωνα με τη δημοσίευση του RAWMATHUB.GR.
Στο μεταξύ χώρες όπως η Κίνα, η Ααϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες, η Αυστραλία και η Χιλή, με πλούσια παραγωγή στις κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως κοβάλτιο, νικέλιο, λίθιο, αποκτούν ισχυρό γεωστρατηγικό πλεονέκτημα.
Όπως τονίζουν οι αναλυτές, η παραγωγή πολλών κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών που είναι απαραίτητες σήμερα για την ενεργειακή μετάβαση είναι περισσότερο γεωγραφικά συγκεντρωμένη από εκείνη του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.
Η ζήτηση ορυκτών για τεχνολογίες καθαρής ενέργειας θα αυξηθεί τουλάχιστον τέσσερις φορές έως το 2040 για να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι με ιδιαίτερα υψηλή ανάπτυξη για κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες που σχετίζονται με τις ΑΠΕ και την ηλεκτροκίνηση. Σύμφωνα με τον κ. Παπαβασιλείου, «η ζήτηση για ορισμένες σπάνιες γαίες, όπως νεοδύμιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, πρασεοδύμιο, καθώς και ίνδιο, είναι ήδη πολύ υψηλή.
Η εξόρυξη και η επεξεργασία αυτών των κρίσιμων ορυκτών π ρώ- των υλών προκειμένου να έχουμε τα τελικά προϊόντα π.χ. σπάνιων γαιών ή ενώσεων του νικελίου και του κοβαλτίου διαρκούν αρκετά χρόνια και φυσικά αφήνουν σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Και είναι κρίσιμο το ερώτημα προς τι η βιασύνη πολλών πολιτικών όπως και της ελληνικής κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση και την αδράνεια των πλούσιων σε κοιτάσματα ορυχείων σε λιγνίτη στην ελληνική επικράτεια, χωρίς την εξασφάλιση ενεργειακών αποθεμάτων.
[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 8/8/2022]