Ο χρόνος μπορεί να είναι σχετικός, αλλά αυτό την ίδια ώρα δεν μπορεί να σημαίνει ότι μπροστά στην αιωνιότητα η ταχεία αδειοδότηση επένδυσης, γνωστή με τον όρο fast track, είναι 9 χρόνια! Τόσα σχεδόν έχουν περάσει από όταν η τουριστική επένδυση της βρετανικής Loyalward, μετέπειτα Minoan Group Plc., στο Κάβο Σίδερο στην Κρήτη, χαρακτηρίστηκε στρατηγική, μια επένδυση που παραμένει ακόμη στα χαρτιά χωρίς να έχουν εκδοθεί οι απαιτούμενες περιβαλλοντικές άδειες και οι τελικές οικοδομικές. Ενας από τους βασικούς λόγους της καθυστέρησης ήταν οι δικαστικές διαμάχες λόγω των πολλών αντιδράσεων της τοπικής κοινωνίας, με την τελευταία προσφυγή να απορρίπτεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2017.
Και εάν η επένδυση στο Κάβο Σίδερο θεωρείται από πολλούς αρκετά αμφιλεγόμενη, ήδη από τη δεκαετία του ’90 όταν η μονή Τοπλού παραχώρησε την έκταση όπου σχεδιάζεται η ανέγερση ξενοδοχείων και τουριστικών κατοικιών, δεν ισχύει το ίδιο για την τουριστική επένδυση «Killada Hills» στην Αργολίδα. Η εν λόγω επένδυση εντάχθηκε στο καθεστώς fast track τον Νοέμβριο του 2013, όμως η πρώτη οικοδομική άδεια για την έναρξη εργασιών υπεγράφη έξι χρόνια μετά, τον Νοέμβριο του 2019 και οι εργασίες ξεκίνησαν το περσινό καλοκαίρι.
Σε άλλες δε περιπτώσεις, όπως αυτή της επένδυσης στα Κεραμεία Χίου, η οποία εντάχθηκε στο fast track στις αρχές του 2016, δεν υπάρχει καμία ουσιαστικά εξέλιξη, πέρα από τις διαβεβαιώσεις ότι παραμένει ζωντανό το ενδιαφέρον του επενδυτή για την υλοποίησή της και ότι αναμένει την επέκταση του αεροδρομίου στο νησί.
Μία από τις πρώτες που εντάχθηκαν στο καθεστώς fast track για τις στρατηγικές επενδύσεις είναι αυτή της Eldorado Gold για την εξόρυξη χρυσού στο Πέραμα Εβρου. Η εν λόγω επένδυση χαρακτηρίστηκε στρατηγική από το 2012, όμως για την ώρα δεν έχει προχωρήσει, κάτι που σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με τις γενικότερες αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία –και όχι μόνο– σχετικά με την εξόρυξη χρυσού, όπως απέδειξε η εμπειρία της Χαλκιδικής.
Ακόμη κι αν σε κάποιες περιπτώσεις η ευθύνη για τη μη υλοποίηση της επένδυσης ανήκε στον επενδυτή, λόγω έλλειψης κεφαλαίων ή αλλαγής επενδυτικών στόχων, κοινή παραδοχή αποτελεί ότι παρά την καλή πρόθεση του νομοθέτη από το 2010, όταν έγινε ο πρώτος νόμος –ο 3894/2010 με εμπνευστή τον Χάρη Παμπούκη, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια οι τροποποιήσεις με τους νόμους 4072/2012, 4146/2013,4242/2014 και 4608/2019–, οι δυσλειτουργίες και η αλληλεπικάλυψη αρμοδιοτήτων από πλευράς δημόσιας διοίκησης και Δικαιοσύνης δεν έλειψαν. Το γεγονός ότι έγιναν μέσα σε εννέα χρόνια τέσσερις τροποποιήσεις και τώρα επιχειρείται μία ακόμη με το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, μαρτυράει αυτό ακριβώς. Σημειώνεται δε ότι μόνο για την έγκριση από το Συμβούλιο της Επικρατείας των Ειδικών σχεδίων χωρικής ανάπτυξης στρατηγικών επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων απαιτούνται, στην καλύτερη περίπτωση, 14 μήνες. Στην περίπτωση της επένδυσης στο Κάβο Σίδερο, το ΕΣΧΑΣΕ εγκρίθηκε από το ΣτΕ το 2015, οι προσφυγές που έγιναν επ’ αυτού εκδικάστηκαν το 2016, ενώ η τελευταία δικαστική απόφαση εκδόθηκε το 2017.
Πρόβλημα εντοπίζεται, εξάλλου, ακόμη και στη συγγραφή των νομοθετημάτων. Η ανάλυση συνεπειών της ρύθμισης του νομοσχεδίου που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση είναι εξόχως αποκαλυπτική: «Με την ενοποίηση των ως άνω διατάξεων των δύο νόμων, ήτοι του ν. 4608/2019 και του ν. 3894/2010, σε ένα ενιαίο νομοθετικό κείμενο διασφαλίζεται η απαραίτητη σαφήνεια περί του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου περί στρατηγικών επενδύσεων και αίρεται η παράλληλη ισχύς των δύο ως άνω νομοθετημάτων, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις προέβλεπαν διαφορετική ρύθμιση επί των ιδίων ζητημάτων, προκαλώντας σύγχυση και ανασφάλεια δικαίου στους υποψήφιους στρατηγικούς επενδυτές […]
Επιπλέον, νομοθετικές διατάξεις του ν. 3894/2010, που ρύθμιζαν ειδικότερα θέματα στρατηγικών επενδύσεων και δεν περιλήφθηκαν στις διατάξεις του νεότερου νόμου 4608/2019, χωρίς ωστόσο να καταργηθούν ρητά ή να ρυθμιστεί το συγκεκριμένο ζήτημα με μεταβατική διάταξη, προκαλούσαν σύγχυση σε ό,τι αφορά την εφαρμοστέα σε κάθε περίπτωση νομοθετική διάταξη», επισημαίνεται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα πρώτα επτά χρόνια εφαρμογής του νόμου για το fast track, από τα 13 έργα που είχαν υπαχθεί σε αυτόν δεν είχε ολοκληρωθεί, υπό την έννοια να βρίσκεται σε παραγωγική λειτουργία, κανένα. Εννέα χρόνια μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου 3894/2010, ελάχιστα είχε αλλάξει η εικόνα, καθώς από τα 19 ενταχθέντα τότε στο καθεστώς ταχείας αδειοδότησης έργα, σε παραγωγική λειτουργία δεν είχε τεθεί κανένα, ενώ μόλις σε δύο είχαν ξεκινήσει να γίνονται κάποιες βοηθητικές υποδομές, χωρίς ωστόσο να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αδειοδότησης. Σήμερα, από τα 39 συνολικά έργα που είχαν υπαχθεί στο καθεστώς fast track τα τελευταία 11 χρόνια, σε λειτουργία βρίσκονται μόνο κάποιες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα (λιγότερες από 10), από τις πρώτες που είχαν χαρακτηριστεί ως στρατηγικές. Ακόμη όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις μέχρι το 2019 δεν είχαν τεθεί σε παραγωγική λειτουργία οι επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά, αναμένοντας νέο καθεστώς για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).
Οι προκλήσεις, αν μη τι άλλο, που επιχειρεί να αντιμετωπίσει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων με το νέο νομοσχέδιο είναι μεγάλες. Και μένει να φανεί εάν κινήσεις, όπως η δυνατότητα για παράδειγμα χρήσης ιδιωτών – πιστοποιημένων αξιολογητών για τη διαδικασία έκδοσης περιβαλλοντικών αδειών, που προβλέπεται στην υπό συζήτηση ρύθμιση, θα κάνουν πράξη το fast track και το κυριότερο θα αποτελέσουν ένα ακόμη κίνητρο για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων.
[ΠΗΓΗ: https://news.b2green.gr/, της Δήμητρας Μανιφάβα, 8/9/2021]