Η κινητικότητα στους τραπεζικούς λογαριασμούς επιχειρήσεων και νοικοκυριών επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών για την προετοιμασία του τραπεζικού συστήματος και της πραγματικής οικονομίας ενόψει της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης και της επανεκκίνησης στο β’ εξάμηνο του 2021.
Από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει εντατικοποίηση στην εξυγίανση των ισολογισμών τους με διαγραφές και πωλήσεις κόκκινων δανείων. Ο επιχειρηματικός τομέας προχώρησε σε αναδιάρθρωση δανείων στις αρχές του έτους και στη συνέχεια προτίμησε να προχωρήσει με τη ρευστότητα που είχε συσσωρεύσει στο προηγούμενο 12μηνο, κρατώντας στάση αναμονής μέχρι το καλοκαίρι. Εξαίρεση αποτελεί ο τουριστικός κλάδος και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι συνέχισαν να ζητούν δάνεια στο πρώτο τετράμηνο. Τα στοιχεία της περιόδου αυτής δεν έχουν προλάβει να ενσωματώσουν το ενδιαφέρον για στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια που εκδηλώθηκε κυρίως από τον Μάιο. Ωστόσο, δείχνουν συνέχιση και, μάλιστα αυξανόμενη, του ρυθμού αποταμίευσης.
Τράπεζες
Το “πακετάρισμα”, η αξιολόγηση και η πώληση των κόκκινων δανείων μέσα από το πρόγραμμα Ηρακλής αποτελούν μια διαδικασία, η οποία απαιτεί μερικούς μήνες να φανεί στους ισολογισμούς των τραπεζών. Μέσα στο 2020, οι τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων που πραγματοποιήθηκαν (υπήρξε μεταβίβαση) ανήλθαν συνολικά σε 14 δισ. ευρώ. Στο πρώτο τετράμηνο του 2021 πραγματοποιήθηκαν πωλήσεις κόκκινων δανείων 9,8 δισ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη συναλλαγή να εμφανίζεται τον Απρίλιο (9,4 δισ.).
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες προχώρησαν σε συνολικές διαγραφές 5,3 δισ. ευρώ από πέρσι τον Ιανουάριο του 2020 μέχρι τον Απρίλιο 2021 (3,8 δισ. το 2020 και 1,5 δισ. το α’ τετράμηνο του 2021). Έτσι, έχουν αποαναγνωριστεί κόκκινα δάνεια συνολικού ύψους 29 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα Ηρακλής-1 προέβλεπε τιτλοποιήσεις 32 δισ. ευρώ και το πρόγραμμα Ηρακλής-2 επιπλέον 32 δισ. ευρώ μέσα στο επόμενο 18μηνο. Από τις ανακοινώσεις των τραπεζών προκύπτει εμπροσθοβαρής πώληση των κόκκινων δανείων, με τις περισσότερες συναλλαγές του Ηρακλή-2 να πραγματοποιούνται και να εγγράφονται στους ισολογισμούς το 2021.
Επιχειρήσεις
Μέσα στο 2020, συνολικά δάνεια που έφτασαν περίπου τα 33 δισ. ευρώ τέθηκαν σε καθεστώς αναστολής πληρωμής δόσεων ή σε προγράμματα επιδότησης δόσεων. Με τη λήξη των προγραμμάτων αυτών που για την πλειονότητα ήταν το τέλος του 2020 με αρχές του 2021, πραγματοποιήθηκαν και αναδιαρθρώσεις. Ειδικότερα, μέσα στο πρώτο τρίμηνο παρουσιάστηκε μείωση του βραχυπρόθεσμου ή μεσοπρόθεσμου δανεισμού με αντίστοιχη αύξηση του μακροπρόθεσμου. Τον Απρίλιο παρατηρείται συνολική μείωση της πιστωτικής επέκτασης σε όλους σχεδόν τους κλάδους, πλην του τουρισμού και σε εκείνων των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, οι επιχειρήσεις προτίμησαν να ενταχθούν σε προγράμματα σταδιακής επαναφοράς των δόσεων και ταυτόχρονα να επωφεληθούν από την υποχρεωτική ρύθμιση (αναδιάρθρωση) δανείων προκειμένου να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα επιδότησης δανείων Γέφυρα ΙΙ (η περίοδος για αιτήσεις, ύστερα από παράταση, έληξε στις 31 Μαΐου). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το πρόγραμμα, η ρύθμιση ήταν προϋπόθεση για την επιδότηση των δόσεων από το κράτος.
Σε αυτό το πλαίσιο και με δεδομένη της ρευστότητα που είχαν αυξήσει κατά τη διάρκεια των προηγουμένων μηνών (περίπου κατά 10 δισ. ευρώ) λόγω lockdown και πακέτων στήριξης, προτίμησαν να διαχειριστούν την επανεκκίνηση της αγοράς με ίδια κεφάλαια. Η αβεβαιότητα για το άνοιγμα της αγοράς ενόψει καλοκαιρινής σεζόν συνέβαλε προς αυτή την απόφαση. Έτσι, παρατηρήθηκε μείωση του ενδιαφέροντος για επιχειρηματικά δάνεια, με τις περισσότερες επιχειρήσεις να κρατούν στάση αναμονής μέχρι τα μέσα προς τα τέλη καλοκαιριού, όταν εκτιμάται ότι θα αναζωπυρωθεί η πιστωτική επέκταση και λόγω των πρώτων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η παραπάνω παρατήρηση εμφανίζεται και στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2021. Ειδικότερα, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά περίπου μισό δισ. στο τετράμηνο, γεγονός που δείχνει ότι αφενός χρησιμοποιήσεων δικά τους κεφάλαια για την προετοιμασία της επανεκκίνησης και αφετέρου προχωρούσαν σε εξυπηρέτηση των δανείων και των άλλων υποχρεώσεων.
Αύξηση δανεισμού παρατηρείται από τον τουριστικό τομέα. Πρόκειται για μια τάση, η οποία είχε ξεκινήσει από τον περασμένο Ιουνίου και δεν διακόπηκε μέχρι τον Απρίλιο του 2021. Τα συνολικά δάνεια της περιόδου αυτής ανέρχονται 1,3 δισ. ευρώ (καθαρός νέος δανεισμός), ενώ τα νέα δάνεια το α’ τετράμηνο ήταν 280 εκατ. ευρώ. Η μεγαλύτερη ζήτηση για δάνεια στον κλάδο εμφανίστηκε τον Δεκέμβριο. Οι καταθέσεις του επιχειρηματικού τομέα μειώθηκε τον Απρίλιο στο επίπεδο των 6,6 δισ. ευρώ από περίπου 10 δισ. ευρώ που είχαν φτάσει.
Νοικοκυριά
Στα νοικοκυριά, οι καθαρές ροές δανεισμού (στεγαστικά και καταναλωτική πίστη) παραμένουν αρνητικές σε όλο το παραπάνω διάστημα. Αντίθετα, δηλαδή με τις καταθέσεις, όταν τον Απρίλιο, η συνολική αύξηση ήταν σχεδόν διπλάσια από τους προηγούμενους μήνες. Έτσι, οι συνολικές καταθέσεις των νοικοκυριών στα τέλη Απριλίου έφτασαν τα 14,1 δισ. ευρώ (από 10,7 δισ. τον Δεκέμβριο του 2020). Δηλαδή, στο τετράμηνο αυξήθηκαν κατά 3,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,7 δισ. τον Απρίλιο.
Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι στην ενίσχυση της αποταμίευσης τον Απρίλιο, πέραν από τους λόγους που ίσχυαν τους προηγούμενους μήνες (μείωση κατανάλωση, μέτρα στήριξης), στα τέλη Απριλίου έγινε η καταβολή του δώρου Πάσχα στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Επίσης, έγινε καταβολή της πρώτης δόσης του δώρου Πάσχα για τους εργαζομένους σε αναστολή και στο πρόγραμμα “Συν-Εργασία”.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Λεωνίδα Στεργίου, 3/6/2021]