Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για τη χρήση του πράσινου χάλυβα μέχρι το 2030, αλλά το κατά πόσο είναι εμπορικά βιώσιμος, ακόμη δεν έχει φανεί.
Δύο κρίσιμοι παράγοντες στηρίζουν αυτήν την αβεβαιότητα: μια τιμή άνθρακα κάτω από 150 ευρώ ανά τόνο εκπομπών CO2 (σήμερα είναι κάτω από 60 ευρώ) και οι μέσες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας πολύ πάνω από 40 ευρώ/MWh. Αυτό συνιστά 20-50% υψηλότερο κόστος παραγωγής για τον πράσινο χάλυβα σε σύγκριση με τον συμβατικό χάλυβα.
Η εμπορική βιωσιμότητα είναι ζωτικής σημασίας για την προσέλκυση επενδύσεων σε πιο οικολογικές τεχνολογίες για την αντικατάσταση ή τον εκσυγχρονισμό του στόλου των υψικαμίνων της ΕΕ.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη για την ΕΕ να αναπτύξει αγορές εντός της αλυσίδας χάλυβα που μπορούν να απορροφήσουν το πράσινο χάλυβα. Ενώ ορισμένες εταιρείες της ΕΕ από τομείς όπως οι κατασκευές, η αυτοκινητοβιομηχανία και τα λευκά είδη έχουν δεσμευτεί να αγοράσουν πράσινο χάλυβα, αυτή η ζήτηση είναι μόνο ένα κλάσμα της προβλεπόμενης ετήσιας δυναμικότητας έως το 2030.
Ωστόσο, δεν υπάρχει επί του παρόντος ενιαίος ορισμός του τι είναι στην πραγματικότητα ο πράσινος χάλυβας. Τα αντικρουόμενα πρότυπα που προτείνονται από τη βιομηχανία χάλυβα έχουν δημιουργήσει αβεβαιότητα σχετικά με τις πραγματικές περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων χάλυβα. Αυτή είναι μια ευκαιρία για την ΕΕ να ενημερώσει με σαφήνεις όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Χρειαζόμαστε μεταβατικά ρυθμιστικά μέτρα για τη δημιουργία κορυφαίων αγορών για τον πράσινο χάλυβα για να διασφαλιστεί η ζήτηση έως ότου το ETS της ΕΕ και οι αγορές ενέργειας επιτύχουν ισοτιμία κόστους μεταξύ της πράσινης και της συμβατικής χαλυβουργίας. Η υπόσχεση μιας νέας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ –που επιταχύνεται επί του παρόντος υπό τη βελγική Προεδρία στο Συμβούλιο– θα μπορούσε να είναι μια χρυσή ευκαιρία για τη διερεύνηση διαφορετικών δυνατοτήτων.
Εν τω μεταξύ, οι κατασκευαστές αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη μετακύλιση αυτού του πρόσθετου κόστους στους καταναλωτές, οι οποίοι μπορεί να μην είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερα για πανομοιότυπα προϊόντα που δεν προσφέρουν πρόσθετα οφέλη πέρα από τα περιβαλλοντικά τους διαπιστευτήρια.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Sandbag, για να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος στους καταναλωτές και να αποφευχθούν οι επενδύσεις που στοχεύουν στην παραγωγή χάλυβα με μεγαλύτερη ένταση άνθρακα, οι κορυφαίες αγορές πρέπει να επικεντρωθούν σε κλάδους παραγωγής που καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες επίπεδου χάλυβα και των οποίων τα τελικά προϊόντα έχουν χαμηλότερο κόστος προμήθειας ως ποσοστό της λιανικής τους τιμής.
Τα αυτοκίνητα ως ηγετική αγορά για πράσινο χάλυβα
Μια πρόσφατη έκθεση δείχνει ότι η αυτοκινητοβιομηχανία είναι αυτή που θα μπορούσε πραγματικά να κατευθύνει τη ζήτηση για πράσινο χάλυβα. Είναι ο μεγαλύτερος κλάδος κατανάλωσης χάλυβα μετά την κατασκευή, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 12% της παγκόσμιας κατανάλωσης χάλυβα. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων μπορούν ενδεχομένως να μετακυλίσουν το κόστος του “πράσινου πριμ” στους τελικούς καταναλωτές, πολύ πιο εύκολα από τους κατασκευαστές. Η έρευνα εκτιμά ότι η τελική τιμή ενός οχήματος θα αυξηθεί στην πραγματικότητα μόνο κατά 0,5 έως 2%.
Ωστόσο, γιατί οι αυτοκινητοβιομηχανίες να στραφούν πρόθυμα σε πιο πράσινο χάλυβα; Με τη συνεχιζόμενη ηλεκτροδότηση των μεταφορών, οι εκπομπές που ενσωματώνονται στα υλικά των οχημάτων (όπως ο χάλυβας) γίνονται όλο και πιο σημαντικές σε σύγκριση με τις εκπομπές “σωλήνων εξαγωγής”. Οι εκπομπές υλικών αποτελούν το 23% του κινητήρα εσωτερικής καύσης και το 42% των ηλεκτρικών οχημάτων στο τρέχον ενεργειακό μείγμα. Εάν οι αυτοκινητοβιομηχανίες θέλουν να τα μειώσουν, η αγορά πιο πράσινου χάλυβα θα ήταν ένας καλός τρόπος.
Ωστόσο, τέτοιες εθελοντικές δεσμεύσεις δεν εγγυώνται μεγαλύτερη ζήτηση για πράσινο χάλυβα και δεν θα δημιουργούσαν επενδυτική ασφάλεια για τους χαλυβουργούς. Χρειαζόμαστε πρόσθετα κίνητρα – και εδώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες της πολιτικής
Οι πολιτικές της ΕΕ για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες μεταφορές επικεντρώνονται κυρίως στη μείωση των εκπομπών από την εξάτμιση. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν μπορούν να επαναπαυτούν στις δάφνες τους. Οι πολιτικές για την ενίσχυση της διαφάνειας για την αειφορία (π.χ. η οδηγία για την υποβολή εκθέσεων για την εταιρική αειφορία ή η προτεινόμενη οδηγία για τις πράσινες αξιώσεις) μπορούν να υποστηρίξουν την πιο ενημερωμένη επιλογή των καταναλωτών όταν πρόκειται για αγορά (αυτοκίνητα που περιέχουν) χάλυβα χαμηλών εκπομπών. Ωστόσο, αυτά είναι μάλλον έμμεσα μέτρα και δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος τόνωσης της ζήτησης.
Αυτό που πραγματικά θα μπορούσε να οδηγήσει στην αλλαγή είναι σαφείς και μετρήσιμοι στόχοι. Η ΕΕ θα μπορούσε να αναγκάσει τους κατασκευαστές οχημάτων να εισαγάγουν ένα σταδιακά αυξανόμενο ελάχιστο μερίδιο πράσινου χάλυβα ή ένα βαθμιαία μείωση του μέγιστου αποτυπώματος άνθρακα. Διαφορετικές επιλογές πολιτικής θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν έναν τέτοιο στόχο, συμπεριλαμβανομένου του προτεινόμενου κανονισμού για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, του προτεινόμενου κανονισμού για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, της ενημέρωσης των υφιστάμενων προτύπων οχημάτων ή ακόμη και των πράσινων δημοσίων συμβάσεων.
Όπως και να έχει γίνει, ένας κοινός ορισμός και πρότυπο για τον πράσινο χάλυβα είναι απαραίτητη προϋπόθεση.
Ο προσεκτικός σχεδιασμός πολιτικής δεν πρέπει να αποτρέπει φιλόδοξους στόχους
Ένας τέτοιος στόχος δεν θα μπορούσε να μην κρύβει παγίδες. Η επιβολή πράσινου χάλυβα μπορεί να δώσει κίνητρα στις αυτοκινητοβιομηχανίες να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις, για παράδειγμα, αλουμίνιο για ορισμένα εξαρτήματα, επιτυγχάνοντας έτσι τις απαραίτητες μειώσεις εκπομπών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ένας τέτοιος στόχος θα ήταν το καλύτερο στοίχημα για την τόνωση της ζήτησης, επιτρέποντας στη βιομηχανία χάλυβα να επενδύσει και με την πάροδο του χρόνου να στραφεί σε πιο βιώσιμες μεθόδους παραγωγής.
Αν και το να φτάσουμε εκεί μπορεί να είναι τρομακτικό, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να διστάζουν να λάβουν τις σκληρές αποφάσεις που απαιτούνται – χρειάζονται τολμηρές φιλοδοξίες. Εάν επιθυμούμε μια ηγετική αγορά αυτοκινήτων για πράσινο χάλυβα, τότε ο καθορισμός ενός στόχου θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό.
*Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, των Patricia Urban, Fausto Zaccaro, απόδοση-επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου, 19/3/2024]