Προ των πυλών βρίσκονται οι έκτακτες αυξήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου ως αποτέλεσμα της απόφασης της Βουλγαρίας να επιβάλει έκτακτο χαράτσι ύψους 10 ευρώ/MWh επί των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται από το βουλγαρικό έδαφος.
Αν και επισήμως η Βουλγαρική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το τέλος θα επιβαρύνει την ρωσική Gazprom και όχι τους πελάτες της, εντούτοις το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η συνολική απώλεια ύψους 2 δις. ευρώ ετησίως (όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τις υπόλοιπες χώρες που προμηθεύονται ρωσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας όπως Σερβία, Β. Μακεδονία και Ουγγαρία) δεν πρόκειται να πληρωθεί από τη ρωσική εταιρεία αλλά θα μετακυληθεί στους πελάτες της. Ουσιαστικά υπάρχουν δύο σενάρια σε σχέση με το έκτακτο τέλος: το πρώτο είναι η Gazprom να μετακυλήσει το επιπλέον κόστος τους πελάτες της, κάτι που στην περίπτωση της Ελλάδας σημαίνει ότι η τελική τιμή του φυσικού αερίου μαζί με τους φόρους και τα τέλη θα αυξηθεί όχι 10 αλλά περί τα 20 ευρώ/MWh. Το δεύτερο σενάριο είναι η Gazprom να αρνηθεί να πληρώσει το τέλος, οπότε σε αυτήν την περίπτωση η Βουλγαρία αναμένεται να διακόψει τη ροή του ρωσικού φυσικού αερίου, με άμεση επίπτωση στην διεθνή τιμή TTF του φυσικού αερίου, οπότε και σε αυτήν την περίπτωση αναμένεται να υπάρξει αύξηση που θα επιβαρύνει συνολικά την αγορά φυσικού αερίου.
Για τη χώρα μας το συνολικό κόστος που συνεπάγεται η επιβολή του τέλους από πλευράς Βουλγαρίας στο ρωσικό φυσικό αέριο υπολογίζεται ότι φτάνει τα 360 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Ποιους αφορά;
Ρωσικό φυσικό αέριο εισάγουν μέσω της Βουλγαρίας αυτή τη στιγμή η ΔΕΠΑ, η Mytilineos, η ΔΕΗ και ο όμιλος Κοπελούζου. Σημειώνεται ότι για τη ΔΕΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν προβλέπεται να υπάρξει επίπτωση αφού υπάρχει σχετική πρόβλεψη στη σύμβαση προμήθειας που προβλέπει ότι η τιμή δεν επηρεάζεται από τυχόν φόρους ή τέλη εκτός του ελληνικού εδάφους. Πάντως η σύμβαση της ΔΕΠΑ θεωρείται η πιο “ακριβή” συγκριτικά με το αέριο που εισάγεται από άλλες εταιρείες και το οποίο έχει πιο ανταγωνιστική τιμολόγηση. Δηλαδή ουσιαστικά το βουλγαρικό τέλος θα “χτυπήσει” τις πιο φθηνές εισαγωγές που κατευθύνονται στην ελληνική αγορά με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος του καυσίμου και όχι μόνο αφού το φυσικό αέριο επηρεάζει και την τιμή του ρεύματος.
Είναι σαφές δηλαδή ότι η επίπτωση από την έκτακτη φορολόγηση θα είναι βαριά, καθώς θα επηρεαστεί αρνητικά μεγάλο κομμάτι της ελληνικής αγοράς. Σημειώνεται ότι το φυσικό αέριο αποτελεί βασικό καύσιμο για την ηλεκτροπαραγωγή, ενώ χρησιμοποιείται και από τη βιομηχανία, που σημαίνει ότι πιθανή αύξηση του κόστους επηρεάζει την διεθνή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδίως των εξαγωγικών. Σε κάθε περίπτωση το φυσικό αέριο που εισάγεται από τη Ρωσία αντιστοιχεί περίπου στο 20% των συνολικών αναγκών της χώρας. Οι στρεβλώσεις που θα δημιουργηθούν αναμένεται να επηρεάσουν συνολικά την αγορά, φτάνοντας μέχρι και τους λογαριασμούς των τελικών καταναλωτών σε ρεύμα και φυσικό αέριο.
Και ενώ η κίνηση της Βουλγαρίας προδήλως έρχεται σε αντίθεση με το Ενωσιακό δίκαιο και τις Ενωσιακές συνθήκες, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι επισήμως η ελληνική κυβέρνηση τηρεί μάλλον ουδέτερη στάση και δεν έχει κινηθεί στα διεθνή φόρα προκειμένου να ανατρέψει τη δυσμενή αυτή εξέλιξη. Πρόσφατα μάλιστα ο αρμόδιος υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας Θ. Σκυλακάκης επικαλέστηκε το γεγονός ότι ΔΕΠΑ και Gazprom βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της σύμβασης προμήθειας προκειμένου να αιτιολογήσει την αδράνεια της ελληνικής πλευράς.
Ωστόσο είναι σαφές ότι η απόφαση της Βουλγαρίας, υπό το μανδύα της κύρωσης σε βάρος του ρωσικού αερίου, έρχεται σε αντίθεση με τις Ενωσιακές συνθήκες. Καταρχάς πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή κυρώσεις από πλευράς Ε.Ε. για το ρωσικό φυσικό αέριο. Και εάν υπήρχε κάποιου είδους κύρωση, τότε τα έσοδα από την όποια επιβολή τέλους θα κατευθύνονταν στον ευρωπαϊκό ισολογισμό και όχι στον προϋπολογισμό κάποιου κράτους μέλους όπως συμβαίνει στην περίπτωση του βουλγαρικού τέλους. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται βάσει των ευρωπαϊκών συνθηκών η επιβολή τέλους σε εταιρεία τρίτης χώρας ενώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζεται στη συνθήκη για τον άνθρακα και το χάλυβα με την οποία τα κράτη μέλη παραχωρούσαν στην Ένωση το δικαίωμα να επιβάλει τέτοιου είδους τέλη.
Αξίζει να αναφερθεί τέλος ότι σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της S&P Global Commodity Insights, η κρίσιμη ημερομηνία μετά την οποία θα υπάρξουν απτά αποτελέσματα από το νόμο, με πιθανή συνέπεια ακόμη και τη διακοπή ροής του ρωσικού αερίου προς τη χώρα μας, είναι η 10η Νοεμβρίου, δηλαδή αύριο.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Χάρη Φλουδόπουλου, 9/11/2023]