Στις αρχές του έτους και όταν ο χειμώνας ήταν ακόμη μπροστά και κανείς δεν γνώριζε πόσο ήπιος θα αποδεικνυόταν ειδικότερα για τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως η Γερμανία, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς δεν έδειχνε να ανησυχεί τόσο για την επάρκεια φυσικού αερίου στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Εθετε μάλλον σε προτεραιότητα την ανάγκη να εξασφαλίσει πρόσβαση στις πρώτες ύλες για την παραγωγή μπαταριών για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, αυτές δηλαδή που χρειάζονται οι γερμανικοί κολοσσοί της αυτοκινητοβιομηχανίας, Mercedes-Benz και Volkswagen.
Συμφωνίες συνεργασίας με χώρες που βρίσκονται στο «τρίγωνο του λιθίου» υπέγραψε πρόσφατα ο Ολαφ Σολτς.
Οι λόγοι προφανείς, καθώς η επιτακτική ανάγκη για στροφή στην ηλεκτροκίνηση συνέπεσε με το έμφραγμα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, συνεπακόλουθο της πανδημίας, και την όξυνση των σχέσεων Δύσης και Κίνας. Εξώθησε, έτσι, χώρες όπως η Γερμανία αλλά και η Ε.Ε. στο σύνολό της σε αναζήτηση των πρώτων υλών, αφενός με τη στροφή τους σε φιλικές χώρες και αφετέρου με μια προσπάθεια αύξησης της εγχώριας παραγωγής. Και μια εναλλακτική της Δύσης για απεξάρτηση από την κυριαρχία της Κίνας είναι οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, στις οποίες στράφηκε ο Γερμανός καγκελάριος.
Ισως είναι η μόνη εναλλακτική της Δύσης, όπως επισημαίνει η Πατρίτσια Βάσκεζ, ειδική επί θεμάτων λιθίου στη δεξαμενή σκέψης Wilson Center, καθώς η Λατινική Αμερική είναι το μόνο μέρος στο οποίο παράγεται λίθιο επεξεργασμένο εκτός Κίνας. Ετσι οι χώρες της Νότιας Αμερικής βλέπουν το πλεονέκτημα που τους δίνει η συγκυρία και επιχειρούν να κεφαλαιοποιήσουν τον ορυκτό πλούτο τους. Οι κυβερνήσεις της Χιλής, της Αργεντινής και της Βολιβίας δημιουργούν όλες κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες παραγωγής λιθίου που βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης.
Οταν περιόδευσε στην ευρύτερη περιοχή, ο Γερμανός καγκελάριος στάθηκε ιδιαίτερα στην Αργεντινή και στη Χιλή, τις δύο χώρες που βρίσκονται πάνω στο λεγόμενο «τρίγωνο του λιθίου» της Νότιας Αμερικής, εκεί όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα του μετάλλου. Και υπέγραψε μαζί τους συμφωνίες συνεργασίας στις εξορύξεις με προοπτική κάποιους καλύτερους όρους συνεργασίας, που θεωρητικά μπορούν να απομακρύνουν και αυτές τις χώρες από τη συνεργασία με την Κίνα. Προ ημερών έγινε άλλωστε γνωστό ότι η Γερμανία ετοιμάζεται να ανοίξει και πάλι ορυχείο κοντά στον Μέλανα Δρυμό που παραμένει κλειστό εδώ και 27 χρόνια εξαιτίας και πάλι της επέλασης των φθηνών πρώτων υλών από την Κίνα.
Πρόκειται για το ορυχείο Κέφερστετζ, που βρίσκεται πάνω στα μεγαλύτερα αποθέματα της Ευρώπης σε αργυραδάμαντα, ένα καίριο συστατικό των μπαταριών, αν και εντελώς άγνωστο αν συγκριθεί με το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο, που είναι ευρύτερα γνωστά για τον ρόλο τους στην ηλεκτροκίνηση. Υπολογίζεται πως η κατασκευή μιας μπαταρίας για ένα ηλεκτροκίνητο Volkswagen ID.4 χρειάζεται περίπου 10 κιλά τού εν λόγω μετάλλου. Εκτιμάται άλλωστε πως η ζήτηση στην Ε.Ε. για αργυραδάμαντα θα εκτοξευθεί, από 755.000 τόνους ετησίως που ήταν το 2020, σε περίπου 1,1 εκατ. τόνους μέχρι τα τέλη της δεκαετίας για να επιτευχθεί η στροφή στην ηλεκτροκίνηση.
Εν ολίγοις, το κλειστό ορυχείο καθίσταται και πάλι αναγκαίο για τη γερμανική βιομηχανία, επειδή σε αυτό βρίσκονται άφθονα αποθέματα μετάλλων αναγκαίων για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Τις τελευταίες δεκαετίες η Γερμανία τα εισάγει από το Μεξικό και τώρα επιχειρεί να ανακτήσει την αυτάρκειά της.
Ελεγχο του λιθίου σχεδιάζει η Χιλή
Την ώρα που ευρωπαϊκές χώρες στρέφονται στη Νότια Αμερική για τις πρώτες ύλες της ηλεκτροκίνησης, η κυβέρνηση της Χιλής σχεδιάζει να αναλάβει υπό τον έλεγχό της τις κυριότερες μονάδες παραγωγής λιθίου. Στόχος της, να αναπτύξει τα τεράστια αποθέματα του μετάλλου που επί δεκαετίες εκμεταλλεύονται ουσιαστικά δύο μόνον βιομηχανίες στη χώρα και είναι οι μεγαλύτερες στον κόσμο. Πρόκειται για την αμερικανική Albemarle και τη SQM, τη βιομηχανία της Χιλής στην οποία ελέγχει όμως περισσότερο από το 20% η κινεζική Tianqi Lithium Corp.
Σημειωτέον ότι η παραγωγή αυτών των δύο βιομηχανιών καταλήγει κατά 90% στην Ασία και κυρίως στις βιομηχανίες μπαταριών της Κίνας και της Νότιας Κορέας. Κι ενώ η Χιλή και η Αυστραλία αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας εξόρυξης και παραγωγής λιθίου, η Κίνα ελέγχει περισσότερο από το 50% της συνολικής παραγωγικής δυνατότητας επεξεργασίας του μετάλλου και μετατροπής του σε κατάλληλο για μπαταρίες.
Ανοίγουν ξανά ορυχεία στην Ε.Ε., σχέδια για νέες εξορύξεις
Η Γερμανία επιχειρεί μεν να κινηθεί αυτόνομα και να διασφαλίσει πρώτες ύλες για τις δικές της βιομηχανίες αλλά την ίδια στιγμή και η Ε.Ε., της οποίας είναι μέλος, επιχειρεί να διασφαλίσει προμήθειες στις κρίσιμες πρώτες ύλες, ενώ θέτει στόχους για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Στο πλαίσιο του νομοσχεδίου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η Ε.Ε. έχει ορίσει ποσοστώσεις για την εγχώρια παραγωγή μετάλλων, ενώ χαλαρώνει το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα ορυχεία. Πολλά υποσχόμενο είναι ένα στρατηγικής σημασίας κοίτασμα σπάνιων γαιών, το μεγαλύτερο έως τώρα στην Ευρώπη, που έχει εντοπισθεί εδώ και μερικούς μήνες στην αρκτική πλευρά της Σουηδίας.
Εκτιμάται ότι εκεί υπάρχουν ένα εκατ. τόνοι οξειδίων σπάνιων γαιών, αλλά θα παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρις ότου καταστεί δυνατή η εκμετάλλευσή του. Στο μεταξύ, ανάμεσα στα 34 εμπορεύματα που καταχωρίζει η Κομισιόν στον κατάλογο των στρατηγικής σημασίας μετάλλων συγκαταλέγεται και ο αργυραδάμαντας, το κατεξοχήν μέταλλο του ορυχείου Κέφερστετζ της Γερμανίας.
Το Κέφερστετζ βρίσκεται σε μια περιοχή γεμάτη δάση στη νοτιοδυτική Γερμανία και συγκεκριμένα στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, κοντά στην πόλη Πφόρτσχαϊμ που είναι κέντρο βιομηχανιών κοσμημάτων και ρολογιών. Η ιστορία του Κέφερστετζ είναι αντιπροσωπευτική του τρόπου με τον οποίο έμειναν πίσω οι δυτικές οικονομίες σε ό,τι αφορά τις κρίσιμες πρώτες ύλες της νέας οικονομίας και του πώς ανέκτησαν το ενδιαφέρον τους για τον ξεχασμένο ορυκτό τους πλούτο. Το ορυχείο άρχισε να λειτουργεί το 1935 όταν ο αργυραδάμαντας χρησιμοποιείτο κυρίως στη μεταλλουργία, καθώς έχει τη δυνατότητα να μειώνει τη θερμοκρασία τήξης κατά την παραγωγή αλουμινίου και χάλυβα.
Εν ολίγοις διευκολύνει την αποτελεσματική χρήση ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας. Τη δεκαετία του 1990, όμως, ο κλάδος βρέθηκε σε κρίση και ο λόγος ήταν ο ίδιος που κατά καιρούς γονάτισε πολλές βιομηχανίες. Η αγορά κατακλύστηκε από ένα κύμα φτηνού αργυραδάμαντα κινεζικής παραγωγής, που συμπίεσε τις τιμές του μετάλλου. Ετσι η Bayer, που τότε ήταν ιδιοκτήτης του ορυχείου, αποφάσισε να το κλείσει.
Εκτοτε οι τιμές εκτοξεύθηκαν στα ύψη και το καλοκαίρι του 2022 έφτασαν στο ιστορικό ρεκόρ των 700 ευρώ ο τόνος, καθώς ήταν ιλιγγιώδης η ζήτηση για το μέταλλο. Το Κέφερστετζ εκτιμάται ότι έχει κάπου δύο εκατ. τόνους αργυραδάμαντα και ότι μπορεί να παράγει 100.000 τόνους ετησίως από το 2029 και μετά. Στην περίπτωση αυτή θα μπορεί να καλύπτει το 40% της ζήτησης στη Γερμανία και το 13% της ζήτησης στην Ε.Ε. Την ίδια στιγμή, η Zinnwald Lithium, που είναι εισηγμένη στο Λονδίνο, σχεδιάζει εξορύξεις σε ένα τεράστιο κοίτασμα λιθίου στα σύνορα Τσεχίας – Γερμανίας, ενώ η Vulcan Energy Resources σχεδιάζει να παράγει λίθιο από ιαματικά νερά κοντά στην Καρλσρούη στη νοτιοδυτική Γερμανία.
[ΠΗΓΗ: https://energypress.gr/, από την kathimerini.gr, 29/5/2023]