Στην τελική ευθεία βρίσκεται η οριστικοποίηση του νέου πακέτου έκτακτων και μόνιμων μέτρων, ύψους άνω των 1,3 δισ. ευρώ, για τη στήριξη των εισοδημάτων των νοικοκυριών, τα οποία θα ανακοινωθούν και θα εφαρμοστούν πριν από τις εκλογές.
Στο θέμα των έκτακτων μέτρων και τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει σε επίπεδο Eurogroup, αρμόδιες πηγές από το οικονομικό επιτελείο διαβεβαιώνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν αλλάζει το σύστημα των επιδοτήσεων για τα τιμολόγια του ρεύματος, ούτε και η εφαρμογή του Market Pass. Υπενθυμίζεται ότι στο Eurogroup της Δευτέρας οι ΥΠΟΙΚ της Ευρωζώνης συμφώνησαν σε μια διαδικασία σταδιακής αποκλιμάκωσης και διακοπής των μέτρων στήριξης της Ευρωζώνης, με στόχο να μην ανατροφοδοτείται ο πληθωρισμός των τιμών ενέργειας. Με τα δεδομένα αυτά, οι αποφάσεις που θα ληφθούν αφορούν την Ελλάδα, κυρίως σε ό,τι αφορά τον χρόνο που θα αποφασιστεί να τερματιστούν τα μέτρα στήριξης. Από το ΥΠΟΙΚ επιμένουν ότι, όσο οι τιμές της ενέργειας επιβάλλουν τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών, αυτή θα παρέχεται, καθώς η Ελλάδα έχει ειδικά χαρακτηριστικά τόσο στην αγορά ενέργειας όσο και στην αγορά καυσίμων.
Ωστόσο, στην πορεία για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, απαραίτητη θα είναι και η καλή έξωθεν μαρτυρία από τους θεσμούς στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα. Πολύ περισσότερο τη στιγμή κατά την οποία η Ελλάδα είχε την πρωτιά σε μέτρα στήριξης, τόσο κατά την κρίση της πανδημίας όσο και κατά την τρέχουσα ενεργειακή κρίση, ενώ βρίσκεται στην ειδική κατηγορία των χωρών με υψηλό χρέος. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα στήριξε το 2022 νοικοκυριά και επιχειρήσεις με μέτρα που είχαν δημοσιονομικό κόστος 4,6 δισ. ευρώ (2,3% του ΑΕΠ), ενώ στον μέσο όρο της Ε.Ε. η στήριξη δεν ξεπέρασε το 1,3% του ΑΕΠ. Έχοντας, λοιπόν, ξεπεράσει κατά πολύ τον μέσο όρο, θα είναι δύσκολο η Ελλάδα να μη δεχθεί και κάποιους περιορισμούς, αν ισχύουν σε όλη την Ευρωζώνη.
Δεδομένα τα νέα μέτρα
Παρ’ όλα αυτά, το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται στη διαδικασία της επιλογής και νέων μέτρων, που μπορούν να ανακοινωθούν και να εφαρμοστούν ανεξάρτητα από τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών. Εκείνο που θα πρέπει να ξεκαθαρίσει είναι ένα ασφαλές δημοσιονομικό περιθώριο, ώστε και να ενισχυθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις και, παράλληλα, να επιτευχθούν οι στόχοι για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος.
Με βάση τους έως τώρα υπολογισμούς του οικονομικού επιτελείου, υπάρχει από το 2022 ένα “πλεόνασμα” φορολογικών εσόδων της τάξης του 0,7% του ΑΕΠ (1,4 δισ. ευρώ), το οποίο όμως θα κλειδώσει στο τέλος Φεβρουαρίου.
Επίσης, από το 1 δισ. ευρώ που έχει ενταχθεί στον Προϋπολογισμό για επιδοτήσεις στο ρεύμα, μετά και την πτώση των τιμών της ενέργειας, αναμένεται ότι θα μείνει υπόλοιπο ύψους 600-700 εκατ. ευρώ.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθούν και άλλα 373 εκατ. ευρώ από τη φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών ρεύματος, τα οποία θα εισπραχθούν το πρώτο τρίμηνο του 2023.
Επιπλέον, στο σκέλος των δαπανών, αναμένεται να έχουμε από το 2022 εξοικονόμηση από δαπάνες που δεν χρειάστηκε να γίνουν, της τάξης 600 εκατ. ευρώ (0,6% του ΑΕΠ), κάτι που βελτιώνει την εικόνα του πρωτογενούς ελλείμματος το 2022. Θα είναι, δηλαδή, σημαντικά μικρότερο από το 1,6% του ΑΕΠ που προβλέπει ο Προϋπολογισμός.
Με δεδομένο ότι και το 2022 και το 2023 δεν υπάρχει συγκεκριμένος δημοσιονομικός χώρος συνολικού ύψους 2,6 δισ. ευρώ, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί εν μέρει για τη βελτίωση του περσινού ελλείμματος, ενώ ένα μεγάλο μέρος θα αναλωθεί σε παλιά και νέα μέτρα στήριξης των εισοδημάτων.
Τι μέτρα εξετάζονται
Στη λίστα των μέτρων που έχουν προτείνει εδώ και μήνες το ΥΠΟΙΚ και άλλα συναρμόδια υπουργεία και θα οριστικοποιηθούν τις επόμενες εβδομάδες περιλαμβάνονται:
1. Η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,6%, για να ολοκληρωθεί η προεκλογική εξαγγελία για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 5%. Το μέτρο θα έχει κόστος περίπου 250-300 εκατ., είναι αναπτυξιακό, αφού θα ενισχύσει την απασχόληση και θα “περάσει” από τους θεσμούς. Τούτο, αφού και η ρήτρα συνολικής διαφυγής επιτρέπει μόνιμα μέτρα αν δεν ξεπερνούν σε κόστος το 0,2% του ΑΕΠ.
2. Η καταβολή των αναδρομικών για τις επικουρικές συντάξεις σε όλους τους δικαιούχους, αλλά σε τέσσερις ετήσιες δόσεις. Το συνολικό κόστος των 2,2 δισ. ευρώ θα “σπάσει” σε τέσσερις ετήσιες δόσεις, με καθαρό δημοσιονομικό κόστος 430 εκατ. ευρώ, το οποίο μπορεί να καλυφθεί με μόνιμα και έκτακτα έσοδα (το μέτρο είναι ούτως ή άλλως έκτακτο). Το σκεπτικό είναι ότι το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί μια εκκρεμότητα η οποία θα πρέπει να κλείσει, ώστε να σταματήσει να εγκυμονεί κινδύνους για τους επόμενους Προϋπολογισμούς.
3. Η παράταση του καθεστώτος του χαμηλού ΦΠΑ σε εστίαση, τουρισμό, μεταφορές, θέατρα, κινηματογράφους, γυμναστήρια και σχολές χορού μέχρι και το τέλος του 2023. Με τον Προϋπολογισμό του 2023, το ειδικό καθεστώς που ξεκίνησε από το 2020 λόγω της πανδημίας παρατάθηκε μέχρι και τα μέσα του χρόνου. Το επιπλέον κόστος θα είναι 250 εκατ. ευρώ.
4. Η σχεδιαζόμενη παράταση του Μarket Pass για άλλους τρεις μήνες, που εξετάζεται από το οικονομικό επιτελείο, τίθεται υπό την αίρεση των αποφάσεων που θα ληφθούν στις Βρυξέλλες. Αν δηλαδή υπάρξει πίεση να μην παραταθούν τα μέτρα στήριξης πέραν του πρώτου εξαμήνου, αλλά οι τιμές συνεχίζουν να έχουν ανοδικές τάσεις, τότε θα γίνει διαπραγμάτευση να παραταθεί το μέτρο μόνο για τους οικονομικά ευάλωτους και ενίσχυση πάνω από το 10% των μηνιαίων αγορών (το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα 100-150 εκατ. ευρώ, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί “στοχευμένο”).
5. Εξετάζεται, επίσης, μαζί με το Μarket Pass, να δοθεί ακόμα μία έκτακτη ενίσχυση της τάξης των 250-300 ευρώ για το Πάσχα, σε οικονομικά ευάλωτους, δηλαδή σε ανέργους και πολίτες με χαμηλά εισοδήματα, οι οποίοι πήραν την “επιταγή ακρίβειας” τον περασμένο Απρίλιο. Το μέτρο είναι έκτακτο, “στοχευμένο” και μπορεί να χρηματοδοτηθεί άνετα από την υπεραπόδοση της οικονομίας. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται στα 200 εκατ. ευρώ.
Μέλημα του οικονομικού επιτελείου είναι το όποιο πρόσθετο πακέτο μέτρων να θεσμοθετηθεί πριν από την προκήρυξη των εκλογών, ώστε να μην επηρεαστεί η εφαρμογή του από τις εκλογικές διαδικασίες.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Τάσου Δασόπουλου, 22/1/2023]