Η συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Δεκέμβριο είχε οριστεί ως ορόσημο για αισθητές αλλαγές στη νομισματική πολιτική, ιδιαίτερα για το μέλλον του προγράμματος αγοράς ομολόγων. Τα δεδομένα από την οικονομία, τις αγορές και τις επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις των επενδυτών και τις τηλεφωνικές έρευνες μεταξύ εταιρειών της Ευρωζώνης δίνουν αντιφατικά μηνύματα. Στα τέλη Οκτωβρίου, αφού οι επικεφαλής οικονομολόγοι ανέλυσαν όλα τα δεδομένα και τα παρουσίασαν στα μέλη της ΕΚΤ, προτάθηκε να περιοριστούν οι προσδοκίες για μεγάλες αλλαγές στη νομισματική πολιτική κατά τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου. Όπως εξήγησαν, η αβεβαιότητα που έχει προκύψει μάλλον δεν θα βοηθήσει να υπάρξει πλήρης και σαφής εικόνα από όλα τα δεδομένα. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η διατήρηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων μέχρι τον Μάρτιο του 2022, χωρίς ιδιαίτερες μεταβολές, ενώ δεν συνιστάται αύξηση επιτοκίων.
Από τα τέλη Νοεμβρίου όμως, προέκυψε ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας, αυτός της μετάλλαξης Όμικρον. Η ΕΚΤ αναλύει τόσο τα πραγματικά μεγέθη όσο και τις προσδοκίες των αναλυτών και των αγορών, καθώς θεωρεί ότι το επικοινωνιακό κομμάτι επηρεάζει εξίσου σημαντικά την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής. Έτσι, θεωρεί ότι η τακτική μέτρηση των εκτιμήσεων της αγοράς μέσω ενός ερωτηματολογίου προς τους επαγγελματίες αναλυτές θα περιλάβει τις ανησυχίες και ενδεχομένως τις διαφορετικές απόψεις επενδυτών και επιχειρήσεων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έρευνα του Σεπτεμβρίου.
Η ΕΚΤ, στο πλαίσιο αυτό έστειλε ένα 22σέλιδο ερωτηματολόγιο, με το οποίο ζητά από τους επαγγελματίες αναλυτές να καταγράψουν το τι βλέπουν ότι ισχύει σήμερα, πώς θα έπρεπε να είναι και το πότε, προς ποια κατεύθυνση και πόσο θα αλλάξουν συγκεκριμένα μεγέθη. Με απλά λόγια, η ΕΚΤ θέλει να διαπιστώσει το εάν η αγορά έχει λάβει σωστά τα μηνύματα που στέλνει και το ποιες είναι οι προβλέψεις για τους επόμενους μήνες και τα επόμενα έτη.
Το μήνυμα της ΕΚΤ προς επαγγελματίες αναλυτές που λαμβάνουν μέρος στην έρευνα-ερωτηματολόγιο 22 σελίδων για τη νομισματική πολιτική, τις συνθήκες στην αγορά, τις μακροοικονομικές προβλέψεις ενόψει της συνεδρίασης στις 16 Δεκεμβρίου 2021
Συγκεκριμένα, η σύγκριση αυτή γίνεται μέσα από 25 ερωτήσεις στα εξής θέματα:
- Πρώτον, επιτόκια της ΕΚΤ και οι συνθήκες στις αγορές χρήματος.
- Δεύτερον, πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.
- Τρίτον, ρευστότητα.
- Τέταρτον, μακροοικονομικές εκτιμήσεις.
Το πώς αξιολογούνται οι απαντήσεις των αναλυτών φαίνεται από την ανάλυση που παρουσίασαν οι επικεφαλής οικονομολόγοι της ΕΚΤ κατά τη προηγούμενη συνεδρίαση του Οκτωβρίου. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής από τα πρακτικά που έχουν δημοσιευθεί.
- Από τη σύγκριση των 10ετών swap που λαμβάνουν υπόψη τον πληθωρισμό και των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων λαμβάνονται δύο αντιφατικά μηνύματα. Τα swap δείχνουν ότι αγορές προβλέπουν πληθωρισμό, η πτώση των αποδόσεων των ομολόγων δείχνει το αντίθετο. Εάν αναλυθούν κι άλλα στοιχεία, όπως τα spread των ομολόγων και προστεθούν οι κινήσεις των εταιρικών ομολόγων, τότε προκύπτει ότι οι αγορές περίμεναν αύξηση επιτοκίων το 2024, αλλά τώρα υπάρχει ανησυχία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο στο τέλος του 2022. Όμως, οι απαντήσεις των αναλυτών δείχνουν ότι ναι μεν έχει έρθει νωρίτερα μια πιθανή αύξηση των επιτοκίων, αλλά αυτή παραμένει για το 2024. Ωστόσο, εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί μεσοπρόθεσμα μεταξύ 1,8% και 2%, ενώ θα υπάρξει περίοδο έως 10 ετών με πληθωρισμό πάνω από 2% με πιθανότητα 50%.
- Οι προσδοκίες για επιτόκια και πληθωρισμό είναι γενικά ανοδικές. Έτσι, η ΕΚΤ βλέπει και τις θέσεις που παίρνουν οι επενδυτές στα νομίσματα. Από αυτές, καταλαβαίνει ότι οι αγορές δεν περιμένουν σημαντική υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου.
- Η ανάπτυξη και οι προσδοκίες των επιχειρήσεων παραμένουν συγκρατημένες λόγω της αύξησης των τιμών ενέργειας και των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Από τις έρευνες διαπιστώνεται μεγάλη διαφοροποίηση από κλάδο σε κλάδο. Η βιομηχανία και οι εξαγωγές αγαθών έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες πιέσεις, ενώ οι υπηρεσίες εμφανίζουν καλύτερη εικόνα.
- Γενικά, η κατανάλωση, η καταναλωτική εμπιστοσύνη, ακόμα και οι επενδύσεις στην αγορά ακινήτων που ξεκίνησαν πολύ καλά το 2021, εμφάνισαν “κόπωση” στο γ’ τρίμηνο.
- Ο πληθωρισμός και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα μάλλον θα παραμείνουν περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, ροκανίζοντας την ανάπτυξη.
- Τα τραπεζικά επιτόκια και οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται κάτι που περιορίζει τις προσδοκίες και για την πιστωτική επέκταση.
- Η αγορά εργασίας, παρά τη συγκράτηση της ανεργίας, εμφανίζεται πιο αδύναμη από εκείνη του 2019.
- Η τηλεφωνική έρευνα της ΕΚΤ με τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έδειξε ότι δεν θα γίνουν μισθολογικές αυξήσεις μέχρι τέλος του 2021, ενώ, ίσως, γίνουν κάποιες μέσα στο 2022.
- Τα μέλη της ΕΚΤ συζήτησαν με τους οικονομολόγους την πιθανότητα του στασιμοπληθωρισμού και αφού αναλύθηκαν συγκεκριμένοι δείκτες και ποιοτικές έρευνες, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτός ο κίνδυνος δεν είναι ορατός σήμερα.
- Η ανάλυση των στοιχείων και των ερωτηματολογίων έδειξε ότι δεν έχει γίνει ακόμα πλήρως σαφής ο νέος κανόνας που καθορίζει το πότε και πώς αλλάζει η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ. Δηλαδή δεν έχουν ξεκαθαριστεί οι τρεις συνθήκες που είναι ότι (α) ο πληθωρισμός θα πρέπει να είναι πέριξ του 2%, (β) οι προβλέψεις να δείχνουν υπέρβαση του ορίου για την τριετία και (γ) να υπάρχουν ενδείξεις ότι η υπέρβαση αυτή θα έχει διάρκεια και πέραν της περιόδου που εξετάζει η ΕΚΤ.
- Οι τιμές ενέργειας και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν συμπαρασείρει ανοδικά και άλλα στοιχεία από το καλάθι του πληθωρισμού. Όμως, ακόμα οι αυξήσεις αυτές παραμένουν αρκετά κάτω του 2% και χαμηλότερα από άλλες οικονομίες.
- Όλα τα στοιχεία (δεδομένα και ποιοτικές αναλύσεις) εξακολουθούν να δείχνουν περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού μέχρι το τέλος του 2021, αλλά σημαντική υποχώρηση κάτω του 2% το 2022.
- Η ΕΚΤ πρέπει να στηρίζει τις αποφάσεις της μόνο σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε φόβους, ανησυχίες και βραχυπρόθεσμες μεταβολές, ενώ θα πρέπει να επιμείνει στον νέο κανόνα νομισματικής πολιτικής προκειμένου να εμπεδωθεί στην αγορά.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Λεωνίδα Στεργίου, 30/11/2021]