Μετάβαση σε νέες πρώτες ύλες μέσω και της Ελλάδας – Η διευρυμένη λίστα ίου ERMA με ορυκτά μέταλλα για μία ψηφιακή και «πράσινη» οικονομία στην Ε.Ε.
Για την επόμενη μέρα στην εξορυκτική βιομηχανία στο πλαίσιο της ολοένα και μεγαλύτερης αξιοποίησης των κρίσιμων πρώτων υλών σε συνδυασμό με m βιώσιμη μεταλλουργία, προετοιμάζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου. Συγκεκριμένα, στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία Πρώτων Υλών (European Raw Materials Alliance – ERMA) συμμετέχουν οι εταιρείες-μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) με στόχο να αντιμετωπιστούν κατ’ αρχάς οι ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς σε κρίσιμες πρώτες ύλες και στη συνέχεια να προσδιοριστεί το σύνολο των στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών και μετάλλων.
Σύμφωνα με τον ΣΜΕ, βασικές κατευθύνσεις της ERMA είναι η ανάπτυξη κριτηρίων για την ένταξη της εξορυκτικής – μεταλλουργικής βιομηχανίας στη βιώσιμη χρηματοδότηση, καθώς και η βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων με τόνωση επενδύσεων σε έρευνα νέων κοιτασμάτων με παράλληλες προσπάθειες αντιμετώπισης των χρονοβόρων αδειοδοτήσεων και της χαμηλής αποδοχής των τοπικών κοινωνιών. Στόχος, επίσης, είναι η ενίσχυση καινοτόμων μεθόδων έρευνας και αξιοποίησης ορυκτών πρώτων υλών (ΟΠΥ), ιδιαίτερα ΟΠΥ κρίσιμης σημασίας με παράλληλη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς και η ενίσχυση της έρευνας στην αξιοποίηση αποβλήτων στην καθετοποιημένη παραγωγή πρώτων υλών και βασικών μετάλλων και των προσπαθειών υποκατάστασης κρίσιμων υλικών.
Σύμφωνα με την πρόταση στρατηγικής του ERMA, διευρύνεται ο κατάλογος των κρίσιμων πρώτων υλών. Εισάγονται για πρώτη φορά ο βωξίτης, το λίθιο, το τιτάνιο και το στρόντιο, ενώ θα παρακολουθείται στενά η κατάσταση με το νικέλιο λόγω των εξελίξεων που σχετίζονται με την αύξηση της ζήτησης για πρώτες ύλες συσσωρευτών. Όπως τονίζει η συμμαχία των εξορυκτικών εταιρειών, για τη δημιουργία μιας ψηφιακής και κλιματικά ουδέτερης ευρωπαϊκής οικονομίας έως το 2050 θα απαιτηθούν μόνο για συσσωρευτές ηλεκτρικής ενέργειας 60 φορές μεγαλύτερη ποσότητα λιθίου, 15 φορές μεγαλύτερη ποσότητα κοβαλτίου και 10 φορές μεγαλύτερη ποσότητα σπάνιων γαιών. Παράλληλα αναμένεται τεράστια αύξηση σε ανάγκες αργιλίου, μολύβδου, νικελίου, μαγνησίου και σιδήρου.
Όσον αφορά τα περισσότερα μέταλλα που καθορίζουν την παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων της Ε.Ε., η εξάρτησή της από εισαγωγές κυμαίνεται μεταξύ 75% και 100% (σε πολλά υλικά). Όπως υποστηρίζει ο ERMA, η μεγάλη εξάρτηση της Ε.Ε. από εισαγόμενες πρώτες ύλες πρέπει να μετριαστεί με την πλήρη αξιοποίηση και κατά προτεραιότητα των ευρωπαϊκών πρώτων υλών. Από την πλευρά του ο ΣΜΕ υποστηρίζει πως το πλούσιο κοιτασματολογικό δυναμικό της χώρας μας μπορεί να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Το 10% της νέας λίστας κρίσιμων πρώτων υλών υπάρχει στην Ελλάδα. Ο κλάδος ζητεί τη στήριξη της Ε.Ε. μέσω του προγράμματος σταθερότητας και ανάπτυξης, ώστε να γίνουν μεγάλες επενδύσεις σε καινοτομία που θα αφορά έρευνα και άξιο ποίηση πρώτων υλών.
Σύμφωνα με τον ΣΜΕ, ο ρόλος των μετάλλων στο νέο μοντέλο οικονομίας είναι καταλυτικός και μπορεί να αποτελέσει για πολλές εταιρείες ανάχωμα στη δύσκολη συγκυρία. Ειδικότερα, οι μεγάλες ποσότητες μετάλλων και ορυκτών, για παράδειγμα χάλυβες υψηλών προδιαγραφών, κατευθύνονται για σωλήνες, σωληνώσεις και αγωγούς, ενώ πολύ μεγάλες ποσότητες χαλκού, αλουμινίου και γραφίτη κατευθύνονται για ηλεκτρικά καλώδια, γεννήτριες και ηλεκτρικές μηχανές. Μέχρι το 2030. επίσης, θα χρειαστεί επιπλέον παραγωγή χαλκού για ενεργειακές υποδομές, φορτιστές και συσσωρευτές και για την αυτοκινητοβιομηχανία. Για τα ηλιακά φωτοβολταϊκά πάνελ απαιτούνται 22 μη σιδηρούχα μεταλλικά ορυκτά, μερικά εκ των οποίων είναι στη λίστα των κρίσιμων υλικών. Τα smartphones, τέλος, ενσωματώνουν 40 διαφορετικά μέταλλα.
Τι «κρύβει» το ελληνικό υπέδαφος
Η Ευρώπη έχει χαρακτηρίσει 14 μέταλλα ως κρίσιμες πρώτες ύλες και στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία: αντιμόνιο, βηρύλλιο, κοβάλτιο, γάλλιο, γερμάνιο, ίνδιο, μαγνήσιο, νιόβιο, πλατινοειδή μέταλλα, σπάνιες γαίες, ταντάλιο, κασσίτερος, φθορίτης, γραφίτης. Οι περισσότερες από τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες βρίσκονται στην Ελλάδα και μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας για να προσδιοριστούν τα αποθέματα τους.
Αντιμόνιο: Ροδοπη, Κιλκίς Θεσσαλονίκη, Σάμος Χίος
Πλατινοειδή μέταλλα: Μεταλλογενετικό τοξο με βορειοδυτική διεύθυνση από τις Σκουριές-Φισώκα Χαλκιδικής μέχρι την Ποντοκερασιά-Γερακαριό Κιλκίς Βέρμιο
Σπάνιες γαίες: Παράκτιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμωνικού Κόλπου
Γάλλιο, γερμάνιο, ίνδιο: Θέρμες Ξάνθης, Πολύκαστρο Κιλκίς, Ολυμπιάδα Χαλκιδικής, Μολάοι Λακωνίας
Φθορίτης: Λαύριο (Καμάριζα έως Σούνιο), Σέριφος, Μεταλλικό Κιλκίς Δράμα
Γραφίτης: Ξάνθη, Δράμα
[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 22/7/2021]